Wad is Wat?
Heb je tussen alles wat Terschelling zo mooi maakt, de 15 dingen ontdekt die niet op het eiland te vinden zijn?
de uitleg
WAT IS ER NIET
EDELHERT
Er zijn geen edelherten op Terschelling. Wel reeën. Men schat ongeveer 300. En deze zijn er sinds 1992. Wist je dat reeën goed kunnen zwemmen en ‘wadlopen’?
VOS
Net als op de andere Waddeneilanden zijn er op Terschelling geen roofdieren zoals vos, das of wezel aanwezig. Hierdoor zijn bodembroeders zoals de lepelaar, kiekendief en velduil lekker veilig.
GOLFBAAN
Gelukkig wordt er niets van de mooie natuur opgegeven voor een spelletje golf. Toch fan van deze sport? Er is een golfclub op het eiland en in het najaar spelen zij op een tijdelijke baan, aangelegd op Camping De Kooi.
EN DIT IS ER WEL!
DRENKELINGENHUISJE
Een bijzonder huisje waar ‘drenkelingen’ konden schuilen nadat zij, zo ver van de bewoonde wereld, schipbreuk hadden geleden. Strand je hier, hijs je de vlag, stook je een vuurtje en wacht je op hulp.
OKA18 (WRAK)
Voor kust bij Formerum staken de masten van dit Russische scheepswrak jarenlang boven de waterlinie uit. Het schip is in 1966 gezonken en (dans)café OKA 18 op West-Terschelling is het enige wat er nu nog van over is.
LEPPELAAR
Een rare en beschermde snuiter. Uniek in Nederland en op het eiland te spotten van februari tot september. Zoek ze in moerassige gebieden, dichte rietkragen of op kwelders.
MEEUWEN
Op Terschelling vind je meerdere soorten meeuwen onder andere de kokmeeuw (met zijn zwarte kop), de kleine mantelmeeuw (donkere vleugels) en de zilvermeeuw (licht grijze vleugels).
KOFFIEMOLEN
In deze voormalige korenmolen kan je lekker koffie drinken. Met een bezoek aan dit rijksmonument uit 1938 reis je even terug in de tijd. Vergeet niet het cranberry gebakje te proeven.
HELIHAVEN
Geen vliegveld, maar wel een helikopterplatform. Mocht er onverhoopt iets met je gezondheid aan de hand zijn waardoor je snel naar het ziekenhuis moet, dan gebeurt dat met de ambulance helikopter.
ONDERZEEËR
Op verschillende plekken op het eiland zijn de restanten van onderzeeërs uit de WO II te vinden. Ga maar eens kijken voor de deur van duikclub Ecuador op West en bij het Wrakkenmuseum in Formerum.
STRYPER WYFKE
"Er staan er bij honderden en er liggen er bij duizenden" zou dit oude vrouwtje in de 17de eeuw tegen Engelse soldaten hebben gezegd die haar vroegen wie die vage figuren aan de horizon waren. Ze doelde op de grafstenen van ‘t Stryper Kerkhof, maar de soldaten dachten dat zij de vijand bedoelde. Hiervan schrokken de Engelsen zo, dat ze rechtsomkeert maakten. Zo zou het Stryper Wyfke de overige dorpen en buurtschappen van het eiland gered hebben.
STRANDREDDINGBOOT
Er zijn maar liefst twee reddingboten op Terschelling. De ‘Arie Visser’en de strandreddingboot ‘Frans Hogewind’ bij Paal 8 in West aan Zee. Deze boot kan door de KNRM super snel vanaf het strand de zee in worden gereden.
BRANDARIS
De Brandaris is de oudste nog werkende vuurtoren van Nederland. Het gebouw is 52,5 meter hoog en dateert uit 1594. Je kunt het helaas niet bezoeken want bovenin zit Rijkswaterstaat om het vaarverkeer rondom de Waddeneilanden te regelen en te bewaken.
OESTERS
In de Waddenzee bij Terschelling liggen een aantal oesterbanken. Bij laagwater vallen de oesterbanken droog en kun je onder begeleiding zelf oesters plukken.
SLEEPBOOT HOLLAND
Een bekend gezicht in de haven van Terschelling: Sleepboot Holland. Gebouwd in 1950 in opdracht van Rederij Doeksen als bergingsschip. Nu een varend monument.
ZEELIEDEN MONUMENT
Een bijzonder bronzen beeld van een zeemansvrouw, uitkijkend over zee, die tevergeefs wacht op de terugkeer van haar man of zoon. Opgericht ter nagedachtenis aan de omgekomen Terschellinger zeelui.
KONIJNEN
Overal in de duinen van Terschelling kun je ze zien, konijnen. Vooral ’s ochtends vroeg of in de avond springen ze vanaf de weg of het fietspad weer de struiken in wanneer je er aan komt.
DE MS FRIESLAND
Ms Friesland is het grootste schip op de lijn Harlingen – Terschelling (69 meter). Sinds 1989 in de vaart bij Doeksen en sinds 2022 ingezet bij extra afvaarten en als reserve schip.
GOLFSURFEN
De golven op het noordzeestrand van Terschelling zijn super tof om op te surfen. Ze zijn krachtig, maar niet te hoog en op de brede stranden is heel veel ruimte. Let wel goed op de sterke stroming!
VISSEN
In de kleine meertjes op het eiland zwemmen zoetwatervissen, maar sportvissen doe je op Terschelling vooral op zee (vanaf een kotter, de dijk of op het strand).
DE WILLEM BARENTSZ
Ms Willem de Vlamingh en ms Willem Barentsz zijn de eerste duurzame veerboten in Nederland. Deze 'groene' boten lijken dan ook meer op een ruimteschip dan op een veerboot.
BOSWACHTERS
Wist je dat Terschelling vroeger helemaal geen bos had? De bosgebieden op het eiland zijn aangelegd om te voorkomen dat de duinen wegwaaien!
CRANBERRIES
Volgens de verhalen spoelde er ruim honderd jaar geleden een tonnetje cranberries aan op het strand. Een Amerikaans schip moet deze op zee hebben verloren. Nu is Terschelling het eiland van de cranberry.
HAAIEN
Het klinkt enger dan het is, maar er zwemmen wel degelijk haaien in de Noordzee. Er zijn drie soorten: Doornhaai, Hondshaai en Gladde haai. Ze zijn alle drie best klein en komen niet dichtbij de kust.
WALVISSEN
Regelmatig zwemmen er rondom de Waddeneilanden Bultrug walvissen en soms spoelt er een Potvis aan. Vroeger speelde Terschelling ook een grote rol in de Nederlandse Walvisvaart.
KITESURFEN
Het Groene Strand bij West-Terschelling is bij de juiste windrichting (Westen, Zuid-Westen, Zuiden, Zuid-Oosten en Oosten) een van de beste plekken in Nederland om te kitesurfen.
BOMMEN & GRANATEN
De Noordsvaarder, het enorme strand- en duingebied aan de westkant van Terschelling, was vroeger een militair oefenterrein. Straaljagers oefenden hier het werpen van bommen en granaten. Op Vlieland (de Vliehors) gebeurt dat nog steeds.
STRANDRIJDEN
Tussen 1 oktober en 1 april mogen Terschellingers (mits een vergunning) met hun 4x4 voertuigen het strand op. De perfecte tijd om te jutten, zonder dat ze de badgasten tot last zijn.
ZEEHONDEN
Rondom de Waddeneilanden leven veel zeehonden. Deze mooie dieren komen graag tot rust op de Noordsvaarder en de zandbank tussen Vlieland en Terschelling. Kom je ze tegen? Hou dan afstand!
SEINHUISJE
Een geheimzinnig huisje met eromheen allemaal zendmasten, waar vroeger het leger iets mee te maken had. Tegenwoordig is het een hele bijzondere plek waar je kunt overnachten.
REDDINGBOOT HAVEN
Dit is de “Arie Visser”. Een van de twee reddingboten op Terschelling. Deze grote, sterke en snelle boot ligt in de haven bij het KNRM reddingstation op West-Terschelling.
SCHAPEN
De boeren op Terschelling zijn voornamelijk veehouders. Met hun koeien en schapen produceren ze melk en ‘Terschellinger’ kaas. De polder speelt een belangrijke rol in het natuurlandschap van het eiland.
Treinen hebben we gelukkig niet. Al was er één keertje, tijdens Oerol in 1998, een treinwagon te zien op het Groene Strand bij een theatervoorstelling.
TREIN
De stroom op het eiland komt gelukkig via een kabel onder de Waddenzee. Over het eiland liggen de stroomkabels tegenwoordig ook onder de grond. Wel zo netjes.
HOOGSPANNINGSMAST
Tot groot genoegen van de boeren en dijkwachters zijn er geen mollen op de waddeneilanden! Zo blijft de dijk stevig en het grasland voor het vee mooi vlak.
MOLLEN
Één van de vele hoogtepunten van een bezoek aan Terschelling is dat je nooit voor een rood stoplicht hoeft te staan. Die zijn er namelijk niet. Bij de zebrapaden graag wel even goed kijken en wachten als er verkeer aan komt.
STOPLICHT
Voor uitgestrekte bollenvelden kan je het beste, rond half april, richting de Keukenhof reizen. Maar er zijn op Terschelling wél meer dan 400 verschillende planten en bloemen in het wild te vinden.
BOLLENVELD
Er zijn geen windmolens op Terschelling, maar er gebeuren wel een heleboel dingen om het eiland duurzamer te maken. Denk aan zonne-energie en een klimaatfonds.
WINDMOLEN
Op Terschelling zijn geen ratten. Die beesten houden niet van diep water en hebben gelukkig nooit als schipbreukeling de oversteek weten te maken. Op Schiermonnikoog en Ameland wel trouwens; de bruine rat. Maar daar hebben we het nu niet over.
RAT
Ook geen eekhoorntjes hier. Wel zat hazen en konijnen. Die zijn ook schattig. Voor eekhoorns moet je naar Drenthe, Overijssel, Utrecht, Gelderland, Noord-Brabant of Limburg.
EEKHOORN
Geen bruggen, viaducten of tunnels op het eiland. Er is één hoofdweg, een paar kruispuntjes en heel veel fietspaden. Kom lekker zonder auto want bijna alles kan op de fiets of te voet.
BRUG
Een badeend is er inderdaad niet. Alhoewel er een aantal keer tijdens de Fjoertoer een badeend van 12m hoog in het meertje van Hee dreef. En misschien vind je een aangespoeld badeendje tijdens een strandwandeling of in het Wrakkenmuseum.
BADEEND
Voor Zebra’s moet je naar de savannes, graslanden en in de bossen van Afrika. Maar als je van paarden en pony's houdt, zit je hier goed. Op verschillende plekken kun je hele mooie tochten maken.
ZEEBRA
Dat is even schrikken! Gelukkig is dit detail van de puzzel onzin. Er is geen vliegveld op Terschelling. Wil je per se vliegen? Dan moet je naar Texel, daar hebben ze een mooie landingsbaan van gras.
VLIEGVELD
Op Terschelling zijn nog maar een paar ‘echte’ viskotters actief (garnalen). Er is ook een aantal schepen omgetoverd om zeehonden te spotten en voor sportvissen.
VISSERSBOOT
Dit kerkje is het oudste gebouw op het eiland. Het gebouw dateert uit de 13de eeuw! De ‘Sint Janskerk’ hoort bij de hervormde gemeente Oost Terschelling.
KERK VAN HOORN
De bekendste camping van Nederland is misschien wel Jongerencamping Appelhof. Geen zin in die drukte? Kies dan voor één van de vele andere, mooie en rustige kampeerterreinen.
KAMPEREN
Op de bodem van de zee wandelen? Dat kan! Wadlopen op het Terschellingse wad kan met verschillende instanties (o.a. met de Waddenvereniging). Let op: trek strakke gympen aan (die vies mogen worden) of ga op blote voeten, want je laarzen raak je kwijt in de diepe modder.
WADLOPEN
De boeren op Terschelling zijn voornamelijk veehouders. Met hun koeien en schapen produceren ze melk en ‘Terschellinger’ kaas. De polder speelt een belangrijke rol in het natuurlandschap van het eiland.
KOEIEN
De grutto is een oer-Hollandse weidevogel. Waar de boer ruimte laat voor natuur, daar gedijt de grutto. Dus op Terschelling doet de Grutto het gelukkig heel goed.
GRUTTO
De Meslânzer Kerk in Midsland is onderdeel van de Hervormde gemeente Oost-Terschelling. Bijzonder is de centrale ligging van deze kerk met daaromheen het kerkhof midden in het dorp.
KERK VAN MIDSLAND
Het gebeurt niet zo vaak meer, soms lopen er schepen vast op de verraderlijke zandbanken rondom Terschelling. Gelukkig is er dan de KNRM, Rederij Noordgat en in de zomer de kustwacht om schipbreukelingen te redden.
SCHIPBREUKELING
Terschelling was een belangrijk onderdeel van de 'Atlantikwall' in WO II. Over het hele eiland in de duinen kun je de restanten van bunkers vinden. Bij West-Terschelling is een groot deel van de 'Tigerstelling' opgegraven en als museum te bezoeken.
BUNKERS
In dit bijzondere gebouw, een voormalige reddingbootschuur, is duikteam Ecuador gevestigd. Rondom het clubhuis en in het Wrakkenmuseum in Formerum kun je de vele vondsten van hun duikexpedities bewonderen.
CLUBHUIS DUIKTEAM
De Kustwacht kan 24/7 de SAR-helikopter inzetten. Dit voor het uitvoeren van zoek- en reddingsacties, medische evacuaties en bij brand op schepen. De heli is gestationeerd op Den Helder Airport.
SAR HELIKOPTER